VANGLAI NI HLUT ZIE

VANGLAI NI HLUT ZIE
( I Timothy 4:12; Sam 103:15; l Peter 1:24; Thuhriltu 11:9-10)

By :- J. Ringum Tuolor
P. Hnachangzawl, Ditokcherra.

         Pathien in khawvel mihriem le thilhring chi tinreng hai ta dinga a siem le a pek lai a hlutak pakhat ve chu vanglai ni/hun hi a nih, tiinla ei hrilsuol kher hi ring a um nawh. Chuleiin mitin in a damsunga a ngaituo ding le a hriet zing ding a tul le pawimaw tak el chu "Vanglai Ni/Hun" pek le inhlan a ei um hi tuta ding a hmang le hring am ei ni a.? ti hi ei hringnun a zawna ropuitak le lientak chu a nih. Mitin el hin hi khawvel a hin vawikhat chau hun ei nei a, pieng nawn nawk ta ngai naw mei nih. Chu leiin hriet zing le ngaituo zing ding a nih. Vawikhat chau tleirawl, thatlai, vanglai i ni ding a ni si a. Chu hnunga Nu-le-Pa hung ni tang i ta, chu pha chun nunghak le tlangval nun kha ngaiin tlak hla em em inlakhawm ni thei chuong ta naw mei nih a, i hun hmang ieng hun khawm kha hi kokir nawk thei ni ta ngainaw nih. Hi khawvel a hin vawikhat chau hun i nei a, pieng nawn nawk ta ngai nawng ei tih, ti chu hrezing la, i vanglai ni le thatlai ni hi tu ta dingin le ieng thaw dingin am hmang le hring i tum a ?
       Sap mi ngo haiin "YOUTH" anti nekin Hmar tawng a "VANGLAI, THATLAI" ei ti hin a fie lem hman hman a hawi a. Mihriem damsung hun kawng iengkima intanna chu thatlai hun le vanglai hun hi a ni leiin, Hmel, Thluok, Hratna le thil dang dang a hratlai le vanglai ni le hun a inthawk a ni leiin, hun ler tieng parang vul ding a i vanglaini i buotsai a ni chun ko kirin a hmun lin rul ka che ti la khawm kir reng reng tanaw ni hai.

1. VAWIKHAT CHAU :- Mihriem chu thawsuol thaw that lei a insir a pieng nawn thei ei lo ni ta naw a, dit tlang thei na ram a leng ei ni lai khan, nun hmang dan ding thutlukna siemtu din tu am i lo rawn hlak a.? Sap Hlaphuok thiem William Shakespeare chun "Hi khawvel hi lemchang tuol ang a lo ni a, lemchang tuol zawla mani chan hun seng a lemchangtu hai an hung inlang ang hin, hi khawvel a hin mihriem hai hi ei inlang sawk a, mani chang hun ei hmang zo chun ei inlang nawn nawk ta ngai nawh" a lo ti a. Hi tawngbau hi ei ni khawm a ei hriet zing dingin a pawimaw ve a nih. Khawvel a hin vawikhat hun pek ei ni a, pieng nawn nawk thei ding ei ni tasi naw hin chu ei vanglai ni hin tu rawng am bawl ei ta.? Tu lem hmang zo ei tum a.? Ei Bible a ei hmu angin, Vanglaini chen thei din thupek ei hmu a, inchen zo phat an le anzo, ti hlak a um tasi nawh. Vanglai ni chen zo phat an le rorelna a la um nawk ding a ni si a. Vanglai ni i hmang dan kha rorelna hmabul a inlangpui ding sawn rawi i ti aw..!! I vanglai ni hun hmang dan khan anlang pui lem ding che a nih. Suol inthupna um ta nih, a ti ang hrim in; ei ni in ei inzawt ding nisienla chu mihriem ngaidan a chun thupthei um sien a ang a, a miruok chu i thilthaw in a hek ding che a ni leiin, beram hmul vaw tu hmah a to zing kha chu neptak ning a tih. Hril ding hrim nei ta naw mei nih.

2. VANGLAI NI HI HLOPAR ANG CHAU A NIH :-  Pathien thu chun thatlai ni le vanglai ni hai hi a sawtnaw ding zie chu chieng takin a mi hril a (l Peter 1:24) chuleiin, siemtu Pathien hi hrezing dingin a min fui mol mol a nih. Vanglai ni le thatlai ni hai hi (Hringnun) sum sawtnawte hung inlang a bonawk el hlak ang hin a mi tekhi pek a (Jacob 4:14) a sawt naw hle a nih ti chu tu mihril ngai lovin a chiengsa a nih. Thuvar pakhat chun hieng hin a lo hril a, "Vanglai hai hin mi ngaitla vawng hai sienla, tawngkam khat chau ka hrilnuom chu; nangma a thil um po po hai kha a that thei ang takin hmang ve rawh" ti hi a nih a lo ti a. Ei vanglai ni hai hin sawt a dai naw ding a ni a, hi khawvel a ei cham sung hin. Chuleiin, vanglai ni hlutzie hre in, hmang tha in Lalpa ta din hring ei tiu. Vanglai ni hi hun hlutak a lo ni hrim a, chu leiin kha hlutna tak pek a ei um na hi tu ta dingin am nun i hmang a ? I ta ding chau in am ? Khawvel ta dingin am ? I Sandamtu Lal Krista din....?

3. TU HI HUN LAWMUM CHU A NIH :- (II Korinth 6:2) Hun le ni pek a ei um hi a hlu in a ropui hle a nih. Vanglai ni le hun hi a pawimaw hle a, iengkim riruong le siemfel na hun pawimaw tak chu a nih. Piengthar ding le rawngbawlna ding khawm a hun hlutak chu a lo ni ngei el. Kohran le thalai, khawtlangin ei i tuor lel tak chu vanglaini hlutzie hrelo le Pathien le nun lo hmanglo hai, hun ler tieng a ei hang sawr hin an min bai pui anih tiinla a suol ka ring nawh. Sawrlo ding hlak a members ni ve bawk, nau le te inkawi neng nung le upat chawibang hnunga ka piengthar nawh hang ti hlak chu thil inzakum a ni tasi a. Piengthar anga inngaiin, thar siloin nun beidawng takin khawvel ansuoksan pha hlak a nih. Chuleiin iengkim siemfel le relbawl hun chu vanglaini le hun hi a lo ni takzet el a nih. Thuhriltu pakhat chun hieng hin a lo hril a, mi 4000 (sangli) hai lai a survey a nei a, a thil hmusuok chu hieng hi a nih. Kum 20 tling hma a piengthar umzat mi 3200. Kum 20 - 30 inkar a piengthar mi 400. Kum 50 - 60 inkara a piengthar mi 17. Kum 60 - 80 inkara piengthar mi 1. Kum 20 tling hma a piengthar khi a tamtak a ni a, nakie ti a hun la hmangtu hai din a tlawm deu deu a nih, ti chu kum 60 chungtienga mi khin a suk chieng hle a, Lalpa ta dinga sinthaw ding khawm a thawhlawk thei ding hun sung tak chu vanglai ni le hun hi a lo nih. Rawngbawltu mi ropui tak tak haiin vanglai ni hlutzie hre a, Lalpa ta dinga anlo inpek hun hai hang en ei tih.

1. Rev. Dr. Billy Graham chu kum 1918 in apienga, kum 16 in a piengthar a. Kum 32 a ni in khawvela rawngbawltu pawl roupui tak lai a mi BGEA (Bill Graham Evangelistic Association) a lo indin fel der tah.

2. FW Savvidge chu Mizoram a Chanchintha a lutpui khan kum 25 chau a la nih.

3. C.H Spurgeon chu kum 1834 in a pienga, kum 23 mi a ni in Waterbeach Pastor a din Ordain a lo ni der tah.

4. Martin Luther chu kum 1483 in a pieng a, kum 24 mi a ni in rawngbawltu din Ordain a lo lak tah.

5. John Knock chu kum 1514 in a pieng a, kum 22 mi a ni in rawngbawltu ropui a lo tling der tah.

6. William Carey chu kum 1761 in a pieng a, kum 24 mi a ni in Humpui a rawngbawltu dingin anpei fel tah.

7. David Livingstone chu kum 1813 in a pieng a, kum 27 mi a ni in Africa ramthim a rawngbawl din a lo lut tah.

8. Ulrich Zwingli chu kum 1484 in a pieng a, kum 24 a ni in Pastor Ordain a ni tah.

9. George Whitefield chu kum 1714 in a pieng a, kum 22 mi a ni in Pastor Ordain a lo ni tah.

                Miropui tak tak le mi suongum tak tak chanchin entawn ding le annun a inchuk ding mi petu hai hi vanglai ni lo hmangtha tu hai ra (fruit) ei la fak in ei la dawn a na, mi hai ta dinga fak ding pa thei din kum 20 - 25 inkarin an siem fel zo ta a. Vawisuna vanglai ni huntha la neitu hai hi kum iengzat hraw am ei lo ni ta a.? Ei hratna le hratlai ni hin ieng chen am a phak ta a.? ti chu ngatuo um tak chu a nih. Chuleiin, dam le hring a hun le kum tamtak la hmang thei dingin chung Pathienin hriselna tha le damsawtna a mi pek a ni chun, Vanglaini hlutzie hrelo a nun hmangtu ei ni lo ni pal chun hla siemtu in "Hun lertieng parang i hung vul chu................Lalpa rul ka nuom che; a hmun lin rul ka che." ti thu hi tap insir pum a ei hlapuitak la hung ning a tih. Vanglaini hlutzie hrelo a nun hmang ral mei mei tu hai hmakhuo ding le an ra ding chu, Retheina, Pasietna, Rimsikna, Lungngaina, Tapna, Beidawngna, Ruol tlaksamna, Hmangaitu ding invaina, Sung-le-kuo inkarna le a dang dang hril ding a tam hle. Chuleiin, Vanglainia a ram le felna zawng hmasa hi a pawimawtak a nih. Vanglai ni hai chen a, theitawp a nun hmang ding a zalenna pek ei ni lai zingin, rorelna hmabak seng ei nih ti hre in, Vanglaini hai hi hlobet parang chau a lo ni leiin, a hlutzie hrezinga nun hmang thei din thalai hai Lalpan mi thuoipei raw seh.